Αύγουστος 2025

Απόφαση Μονομελούς Εφετείου Αθηνών περί Εγκυρότητας Απόκτησης Ακινήτου από Υπερθεματιστή μέσω Πλειστηριασμού και Ανατροπής Πρωτόδικης Απόφασης

Δημοσιεύτηκε πρόσφατα η υπ’ αριθ. 4004/2025 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών επί εφέσεως που άσκησε υπερθεματιστής – εντολέας μας, κατά πρωτοβάθμιας απόφασης που ακύρωνε τον διενεργηθέντα πλειστηριασμό κατόπιν άσκησης σχετικής ανακοπής του καθ’ ου οφειλέτη και με λόγο της καταχρηστικής επίσπευσής του.

Στην υπό εξέταση περίπτωση ο οφειλέτης ισχυρίστηκε πρωτοδίκως πως ο επισπεύδων δανειστής καταχρηστικά επέσπευσε πλειστηριασμό ακινήτου του, παρότι δήθεν είχε συναινέσει στην ελεύθερη εκποίησή του. Τον ισχυρισμό αυτόν εσφαλμένα έκανε δεκτό το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο ακυρώνοντας τον πλειστηριασμό και ζημιώνοντας τον υπερθεματιστή μας, ο οποίος δαπάνησε από την περιουσία του όχι μόνο το ποσό του πλειστηριάσματος, αλλά και πλείστα άλλα χρηματικά ποσά για την κάλυψη εξόδων του πλειστηριασμού (λ.χ. αμοιβή συμβολαιογράφου και φόρο μεταβίβασης ακίνητης περιουσίας), αλλά και την τακτοποίηση και ανακαίνιση του ακινήτου. 

Εν συνεχεία, το Εφετείο Αθηνών δικαίωσε τον υπερθεματιστή κατόπιν άσκησης εφέσεως εκ μέρους μας, υιοθέτησε πλήρως τους ισχυρισμούς μας και απέρριψε τελεσίδικα την ανακοπή του οφειλέτη ανατρέποντας την πρωτόδικη κρίση. Συγκεκριμένα, δέχθηκε το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο πως ναι, μεν, είναι σύννομη η συμφωνία μεταξύ επισπεύδοντα και οφειλέτη περί αναστολής του πλειστηριασμού, απαιτείται, όμως, για το έγκυρο αυτής η γνωστοποίησή της στον υπάλληλο του πλειστηριασμού. Τούτο, διότι οι διατάξεις που διέπουν τον αναγκαστικό πλειστηριασμό είναι δημόσιας τάξης και στοχεύουν στην προστασία όχι μόνο των επισπεύδοντος – οφειλέτη, αλλά και του υπερθεματιστή, που κατά κύριο λόγο ζημιώνεται από την ακύρωση του διενεργηθέντος πλειστηριασμού. Περαιτέρω, το Εφετείο υιοθέτησε την παγιωμένη θέση της νομολογίας μας, κατά την οποία η απλή υπόσχεση του υπερθεματιστή στον οφειλέτη πως πρόκειται να συναινέσει στην ματαίωση ή αναστολή του πλειστηριασμού, υπόσχεση που δόθηκε ερήμην του υπαλλήλου του πλειστηριασμού και χωρίς ο υπερθεματιστής να λάβει οιαδήποτε γνώση περί αυτής, επ’ ουδενί οδηγεί σε ακυρότητα του πλειστηριασμού (ίδ. ειδικότερα και σχετική αρθρογραφία μας εδώ.)

Στην προκειμένη περίπτωση ουδόλως αποδείχθηκε:

α) Oιαδήποτε γνώση τόσο του υπαλλήλου του πλειστηριασμού όσο και του υπερθεματιστή – εντολέα μας περί ύπαρξης συμφωνίας ή, έστω, υπόσχεσης εκ μέρους του επισπεύδοντα για τη ματαίωση/ αναστολή του πλειστηριασμού, ως και

β) χορήγηση συναίνεσης του επισπεύδοντα περί ματαίωσης/αναστολής του πλειστηριασμού και εθελούσιας εκποίησης του ακινήτου. Αντιθέτως, αποδείχθηκε πως ο επισπεύδων εξέφρασε απλώς την πρόθεσή του περί σχετικής συναίνεσης, μόνον εφόσον ικανοποιούνταν οι αυστηρές προϋποθέσεις που έθεσε, στις οποίες, ωστόσο, δεν ανταποκρίθηκε ο οφειλέτης. Σε κάθε περίπτωση, ο υπάλληλος του πλειστηριασμού και ο υπερθεματιστής δεν έλαβαν γνώση ούτε της εν λόγω πρόθεσης του επισπεύδοντος.

Κρίσιμα χωρία της υπ’ αριθμ. 4004/2025 απόφασης έχουν επί λέξει ως εξής: «…Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 361 ΑΚ και 1019 παρ. 2 ΚΠολΔ και ενόψει της αυτονομίας της ιδιωτικής βούλησης, προκύπτει ότι είναι σύννομη η αναστολή του πλειστηριασμού και με συμφωνία μεταξύ του επισπεύδοντα την εκτέλεση και του οφειλέτη. Για το έγκυρο της εν λόγω συμφωνίας […] Απαιτείται όμως κατ' αναλογία, λόγω της ταυτότητας του νομοθετικού λόγου, εφαρμογή των ισχυόντων επί της διατάσσουσας την αναστολή δικαστικής αποφάσεως, η γνωστοποίηση αυτής (συμφωνίας περί αναστολής), με επιμέλεια των διαδίκων, στον επί του πλειστηριασμού υπάλληλο χωρίς την οποία ακύρως διενεργείται ο πλειστηριασμός (Ολ. ΑΠ 33/95, ΑΠ 2069/2007 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Οι διατάξεις για τον πλειστηριασμό είναι κατά κανόνα δημοσίας τάξεως, αποβλέπουν δε στην παροχή έννομης προστασίας με την μορφή της αναγκαστικής εκτέλεσης μετά από στάθμιση των συμφερόντων των δανειστών που δεν εισέπραξαν την απαίτησή τους, του οφειλέτη στον οποίο ανήκει το πλειστηριαζόμενο πράγμα, αλλά και του υπερθεματιστή, ο οποίος μετέχει στη διαδικασία του πλειστηριασμού πρωτίστως μεν προς το συμφέρον του, συγχρόνως όμως και προς το συμφέρον των δανειστών του καθού η εκτέλεση […]. Μόνη όμως η διαβεβαίωση του επισπεύδοντα την εκτέλεση δανειστή προς τον οφειλέτη ότι θα συναινέσει στην αναστολή ή ματαίωση του πλειστηριασμού, υπόσχεση που δεν έλαβε συμβατική μορφή και δόθηκε ερήμην του υπαλλήλου επί του πλειστηριασμού και των άλλων δανειστών που τυχόν έχουν αναγγείλει, δεν μπορεί να οδηγήσει σε κρίση ακυρότητας του πλειστηριασμού που ενεργήθηκε χωρίς επίκληση και παραδοχή από το δικαστήριο της ουσίας ότι και ο υπερθεματιστής, που κυρίως ζημιώνεται από την ακύρωση, είχε οποιαδήποτε γνώση των όσων συνέβησαν πριν από τον πλειστηριασμό. Και τούτο διότι η όλη λειτουργία της αναγκαστικής εκτελέσεως χαρακτηρίζεται αφενός από μια κινητικότητα ομάδας προσώπων, που δεν περιλαμβάνει αναγκαστικά μόνο τον αρχικώς επισπεύδοντα δανειστή και τον οφειλέτη του και αφετέρου μια αποτελεσματικότητα μέσων που δεν αφήνει ανεπηρέαστες τις ουσιαστικού δικαίου έννομες σχέσεις των εμπλεκομένων προσώπων που είναι υποκείμενα της αναγκαστικής εκτελέσεως […] Ωστόσο, ο λόγος αυτός της ανακοπής, που στηρίζεται στη διάταξη του άρθρου 281 Α.Κ., κρίνεται απορριπτέος ως ουσιαστικά αβάσιμος. Ειδικότερα […] δεν αποδείχθηκε ότι, αυτή ως υπερθεματίστρια, που κυρίως θα ζημιωνόταν από την ακύρωση του πλειστηριασμού, […] είχε, πριν τον πλειστηριασμό, οποιαδήποτε γνώση της συμπεριφοράς της επισπεύδουσας και των όσων συνέβησαν πριν από τον πλειστηριασμό μεταξύ της τελευταίας και της ανακόπτουσας-οφειλέτριας, ούτε είχε περιέλθει εις γνώση της, πριν τον πλειστηριασμό, η τυχόν διαβεβαίωση ή υπόσχεση της επισπεύδουσας την εκτέλεση προς την οφειλέτρια ότι θα συναινέσει στην αναστολή του πλειστηριασμού ενόψει της ελεύθερης εκποίησης του ακινήτου της τελευταίας, ούτε πληροφορήθηκε καθ' οιονδήποτε τρόπο, πριν τον πλειστηριασμό, την επίτευξη τυχόν συμφωνίας μεταξύ επισπεύδουσας την εκτέλεση και οφειλέτριας για την εκούσια αναστολή του, ούτε άλλωστε και γνωστοποιήθηκε τέτοια συμφωνία στην επί του πλειστηριασμού υπάλληλο…».